Dlaczego wprowadzamy embargo?
Unia Europejska nałożyła w grudniu 2023 r. w kolejnym pakiecie sankcji embargo na import gazu płynnego LPG. Sankcje są konsekwencją agresji Rosji w Ukrainie. Embargo wejdzie w życie 20 grudnia 2024 r. Polska jest największym importerem w Unii Europejskiej, dla innych państw członkowskich LPG z Rosji ma omalże marginalne znaczenie. Jednak eksperci w UE oceniają, że przychody firm z eksportu LPG do UE sięgają 1 mld dol. (od tego oczywiście należy odjąć koszty produkcji).
Czy paliwo LPG będzie dostępne po wprowadzeniu od 20 grudnia 2024 r. sankcji na LPG z Rosji?
LPG importowane z Rosji będzie musiało zostać całkowicie zastąpione paliwem z innych kierunków. Po wygaśnięciu okresu przejściowego dostawy LPG do Polski będą kierowane głównie poprzez morskie terminale przeładunkowe w Szczecinie, Gdańsku i Gdyni oraz drogą kolejową z portów ARA: Amsterdam-Rotterdam-Antwerpia.
Sankcje na LPG (XII pakiet) z FRU zostały wprowadzone Rozporządzeniem Rady (UE) 2023/2878 z 18 grudnia 2023 r. i obejmują wszelkie dostawy gazu płynnego z Federacji Rosyjskiej (FR) do Polski od 20 grudnia 2024 r.
Czy LPG pochodzące z innych niż FRU źródeł będzie w takiej samej cenie?
Ceny paliw w Polsce ustalane są przez producentów na podstawie uwarunkowań rynkowych. Główny wpływ na wysokość cen mają zjawiska zachodzące na światowych rynkach produktów naftowych. Składnikiem ceny płaconej przez klientów są też podatki i opłaty nakładane na paliwa, czyli akcyza, opłata paliwowa i VAT. Cena zależy przede wszystkim od ceny gotowych produktów na światowych giełdach, kursu dolara, warunków na rynku krajowym kształtowanych przez konkurencję.
Czy LPG spoza Rosji różni się od LPG z innych źródeł?
Paliwa sprzedawane w Polsce muszą spełniać wymagania określone w przepisach prawa. Użytkownicy, którzy nie dysponują specjalistycznym sprzętem badawczym praktycznie nie są w stanie określić z jakiego źródła pochodzi LPG. Nawet dla poszczególnych stacji określenie źródła pochodzenia LPG jest trudne – dokumentami źródła pochodzenia dysponują dystrybutorzy i są one dostępne na żądanie służb (administracja celno-skarbowa, inspekcja handlowa oraz do celów dowodowych policja i prokuratura).
O ile droższy będzie LPG po zafunkcjonowaniu sankcji na LPG z Rosji?
W zmieniających się warunkach międzynarodowych (już ujawnione konflikty zbrojne w państwach eksportujących paliwa kopalne oraz możliwe i niemożliwe do przewidzenia zdarzenia przyszłe) powodują, że nie ma możliwości odpowiedzialnego określenia prognozy poziomu cen paliw z perspektywą większą niż kilkanaście następujących po sobie dni. Generalnie ceny LPG pozostają i z pewnym uproszczeniem można zakładać, że w najbliższych tygodniach będą pozostawać w korelacji z cenami benzyn silnikowych i ropy naftowej. Przedstawiciele branży szacują, że różnica związana z kosztami transportu do Polski LPG z innych kierunków (składnik końcowej ceny sprzedaży) może wpłynąć na cenę dla ostatecznego nabywcy na poziomie około 30-40 gr/litr.
Czy chwilowy brak LPG na stacji paliw „uziemni” transport lądowy w Polsce, skoro tak wiele samochodów wykorzystuje instalacje w swoich autach?
Praktycznie we wszystkich samochodach przystosowanych do LPG jest zainstalowany silnik na inne paliwo – głównie benzynę silnikową. Instalacje LPG najczęściej „startują” na benzynie silnikowej a po „ogrzaniu” silnika przełączają się na LPG. Zatem głównym substytutem chwilowej niedostępności LPG w transporcie będzie benzyna silnikowa.
Gdzie można zgłosić próbę spekulacji ceną LPG?
Jeśli detaliczna cena LPG jest „nierynkowa” (znacznie zaniżona lub zawyżona) klient może zgłosić swoje wątpliwości do inspekcji handlowej. Zastrzeżenia mogą także dotyczyć zgodnej z prawem ekspozycji cen. Kontakt do inspekcji: https://uokik.gov.pl/kontakt-inspekcja-handlowa oraz informacja na temat zgłaszania wątpliwości dot. jakości paliw: https://uokik.gov.pl/jakosc-paliw
Czy warto napełnić zbiorniki LPG na cele grzewcze przed zafunkcjonowaniem sankcji 20 grudnia 2024 r.?
Zachęcamy do uzupełnienia zbiorników na LPG na cele grzewcze jak najwcześniej przed sezonem. Podobnie jak krajowe magazyny paliw i gazu ziemnego są zapełniane przed sezonem największego zapotrzebowania (przed sezonem grzewczym) tak tez zbiornik z LPG można bezpiecznie zatankować dużo wcześniej. Korzyścią wcześniejszego napełnienia zbiorników będzie niższa cena niż jesienią, gdy zaczyna się sezon grzewczy. Warto tak zrobić, także dlatego, żeby uniknąć przedłużającego się oczekiwania na dostawę w momencie wystąpienia większych potrzeb.
Czy napełniania zbiornika LPG latem jest bezpieczne?
Bezpieczeństwo zbiorników i samo tankowanie odbywają się w sposób określony przez odpowiednie przepisy i normy bezpieczeństwa. Jeśli są stosowane obowiązujące przepisy, to tankowanie LPG latem praktycznie nie różni się od tankowania LPG zimą. LPG sprzedawane latem i zimą ma taki sam skład w przeciwieństwie do oleju napędowego – który sprzedawany na stacjach w sezonie zimowym ma inną temperaturę zapłonu niż poza tym sezonem.
Jeśli LPG jest potrzebne na cele grzewcze, to czy „w ogóle” będzie LPG do tankowania samochodów po wprowadzeniu embarga?
Gaz płynny w Polsce jest wykorzystywany w 4 sektorach: transportowym (75%), komunalnym (10%), przemysłowym (7%) i rolniczym (5%). Pozostałe 3% jest wykorzystywane w innych sektorach. Ze względu na dotychczas dominujący kierunek importu LPG importowe terminale kolejowe zlokalizowane są głownie we wschodniej części kraju. Trwa reorganizacja kierunku dostaw i konieczne dostosowanie infrastruktury importowej. MKiŚ wraz z branżą prowadzi działania zachęcające sektory komunalny, przemysłowy i rolniczy do zmiany nawyków zakupowych i wcześniejszego zaopatrzenia (zatankowania) zbiorników LPG wykorzystywanych do celów grzewczych, w suszarniach rolniczych, w przemyśle po to, żeby popyt był bardziej elastyczny a bilansowanie LPG na rynku było płynniejsze.
Wcześniejsze wykorzystanie zbiorników przydomowych LPG pozwoli na wykorzystanie występującego zazwyczaj w miesiącach od kwietnia do września niskiego obłożenia terminali morskich, co może pozwolić zrealizować dodatkowe dostawy. W tym okresie roku cena paliwa LPG jest z reguły niższa niż jesienią, co z kolei może stanowić zachętę dla konsumentów. Działania związane z wcześniejszym zakupem mogą więc przynieść wiele korzyści dla odbiorców i dla całej gospodarki.
Z informacji pozyskanych od podmiotów LPG wynika, że obecnie (po sezonie grzewczym) poziom zapełnienia zbiorników przydomowych jest blisko minimum technicznego, czyli 20-30% pojemności. Z kolei dzięki danym, Urzędu Dozoru Technicznego o ilości zbiorników w Polsce, mamy potwierdzenie, że do pełnego zapełnienia ich w sektorze komunalnym i przemysłowym będzie potrzebne ok. 250 tys. ton LPG. Zatem działania można podjąć już teraz, jeszcze przed rozpoczęciem przygotowań do następnego sezonu grzewczego jesień-zima.
Kiedy zostaną wstrzymane dostawy gazu płynnego z Rosji do Polski?
Dostawy gazu płynnego z Federacji Rosyjskiej (FR) do Polski, zostaną wstrzymane od 20 grudnia 2024 r.
Które sektory w Polsce są najbardziej narażone na brak gazu płynnego?
Gaz płynny w Polsce jest wykorzystywany w 4 sektorach: transportowym (75%), komunalnym (10%), przemysłowym (7%) i rolniczym (5%). Pozostałe 3% jest wykorzystywane w innych sektorach.
Czy możemy zastąpić gaz z Rosji innym gazem?
Tak, wolumen gazu potrzebny polskiej gospodarce można zastąpić LPG ze Szwecji, z Wlk. Brytanii, z Niderlandów, z USA czy z Norwegii. Zakontraktowanie większych ilości z tych państw pozwoli zastąpić lukę po imporcie z Rosji. Polska posiada rezerwy paliw benzynowych, więc w razie wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń i niedoborów w LPG, zostaną uwolnione na rynek dodatkowe wolumeny benzyn, ponieważ samochody z instalacjami LPG mają w przeważającej większości silniki benzynowe.
Czy gazu płynnego w Polsce zabraknie?
Nie, gazu płynnego nam nie zabraknie, jeśli się do tego odpowiednio przygotujemy. Między innym poprzez wcześniejsze napełnienie zbiorników przydomowych, które pozwoli uniknąć tego ryzyka.
A co z gazem dla odbiorców wykorzystujących go do tankowania pojazdów?
Wiele firm już zrezygnowało dobrowolnie z LPG z Rosji i nie ma go w ofercie (Gaspol, Orlen, BP). Trwa reorganizacja kierunków dostaw. Dodatkowo chwilowe trudności z dostępnością LPG dla transportu będą „substytuowane” innymi paliwami – głównie benzyną, ponieważ samochody z instalacjami LPG mają w przeważającej większości silniki benzynowe.
Jakie mamy zapasy gazu płynnego? Czy jest on gdzieś magazynowany?
„Magazynami” LPG są zbiorniki w terminalach przeładunkowych, z których następuje do zbiorników na stacjach paliw i przydomowych. Zatem „magazyn” LPG to wolumen zgromadzony przez importerów i producentów oraz klientów – ze względu na wielkość zbiorników najwięcej LPG można przechować w zbiornikach na cele grzewcze, przemysłowe i rolnicze. Z kolei najwięcej (liczba) zbiorników jest w sektorze transportu, ale ich wielkość (są małe) nie pozwala na przechowywanie tylko na bezpośrednie korzystanie z LPG.
W jaki sposób powinniśmy się przygotować do okresu grzewczego?
W tym roku warto napełnić zbiornik LPG przeznaczony na cele grzewcze znacznie wcześniej przed sezonem grzewczym. Wcześniejsze wykorzystanie zbiorników przydomowych LPG pozwoli na wykorzystanie występującego zazwyczaj w miesiącach od kwietnia do września niskiego obłożenia terminali morskich, co może pozwolić zrealizować dodatkowe dostawy. W tym okresie roku cena paliwa LPG jest z reguły niższa niż jesienią, co z kolei może stanowić zachętę dla konsumentów. Działania związane z wcześniejszym zakupem mogą więc przynieść wiele korzyści dla odbiorców i dla całej gospodarki.
W związku z wejściem w życie embarga na rosyjskie LPG okresowo mogą wzrosnąć ceny na LPG. Wzrosną? Jeśli tak, to o ile?
Już teraz średnia cena LPG jest kształtowana również przez firmy, które zmieniły kierunki dostaw. Wcześniejsze napełnienie zbiorników może pozwolić uniknąć ryzyka wahań ceny.
Czy napełnianie przydomowych zbiorników w LPG jest bezpieczne?
Urząd Dozoru Technicznego potwierdza, że zbiorniki napełnione zgodnie z wytycznymi producenta i wg rozporządzenia § 44 Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dla niektórych urządzeń ciśnieniowych podlegających dozorowi technicznemu są bezpieczne. W tego typu zbiornikach niebezpieczeństwo wybuchu występuje w przypadku przekroczenia wymaganego limitu, a także gdy ulegnie rozszczelnieniu infrastruktura około zbiornikowa, np. parownik. Odkąd zostały wprowadzone na rynek zbiorniki przydomowe na LPG, nie odnotowano wypadków w związku z prawidłowym napełnieniem zbiornika do pełna.
Kto będzie nadzorował przydomowe zbiorniki?
Przydomowe zbiorniki LPG podlegają okresowym kontrolom tak jak inne urządzenia gazowe.
Rewizję zewnętrzną zbiornika co 2 lata przeprowadza Urząd Dozoru Technicznego.
Rewizję wewnętrzną i próbę ciśnieniową zbiornika wykonuje również Urząd Dozoru Technicznego co 10 lat (przygotowuje do badania). W przypadku zbiorników podziemnych rewizja jest co 5 lat.
Obowiązkowa wymiana zaworu bezpieczeństwa nie rzadziej niż co 6 lat.
Po otrzymaniu informacji z UDT o badaniu to należy udostępnić zbiornik do badań, tzn. wpuścić inspektora na posesję (przed wizytą dzwoni konkretny inspektor i umawia się na konkretny termin, inspektor może okazać się legitymacją-identyfikatorem służbowym). Potwierdzeniem badania jest decyzja, którą wystawia inspektor po badaniu i zostawia klientowi.
Książkę rewizji składa UDT i przesyła do dostawcy (np. Gaspol, Amerigas), a ich pracownicy wysyłają ją do klienta. W książce rewizji jest paszport zbiornika i jego aktualne badania i dokumenty z aktualnej lokalizacji Książka rewizji powinna być przechowywana tam, gdzie jest posadowiony zbiornik i udostępniana inspektorowi UDT podczas badania.
Jeżeli zbiornik ulegnie uszkodzeniu, to z którą ze służb kontaktuję się jako pierwszą?
Najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi. O ile to nie zagraża zdrowiu i życiu, należy zamknąć zawór główny na skrzynce gazowej oraz zawór poboru fazy gazowej znajdujący się na zbiorniku. W przypadku pożaru należy powiadomić Straż Pożarną, a jeśli są poszkodowani – również Pogotowie Ratunkowe. W dotychczasowej historii nie było wypadków związanych z wybuchem zbiornika przydomowego.